Γεράσιμος Κλουβάτος "ο μαέστρος του λαϊκού"



Klouvatos Gerasimos (1914-1979) 

Συνθέτης, μαέστρος και δεξιοτέχνης του μπουζουκιού!.
Γεννήθηκε το 1914 στο Μεταξουργείο (καταγωγή από τη Νάξο). Από τις προσωπικοτητες του λαϊκού τραγουδιού "κυριάρχησε" την περίοδο 1947-1966  -Με­γά­λες ε­πι­τυ­χί­ες φέρνουν την υ­πο­γρα­φή του! ...

Με το λαϊκό τραγούδι ασχολείται από το 1932, όταν άρχισε να παίζει μπουζούκι και να γράφει.
Ο Κλουβάτος ηταν άριστος μουσικός και δεξιοτέχνης μπουζουξής. Σ’ όλη την ζωή του στάθηκε συνεπής λαϊκός δημιουργός και γνήσιος εκπρόσωπος της ανόθευτης λαϊκής μουσικής.



Ορθιοι: Ο Γεράσιμος Κλουβάτος (αριστερά) και ο Γιάννης Διαμαντάς από τη Λάρισα. Καθιστός ο Χρίστος Τσιτσάνης (μεγαλύτερος αδελφός του Βασίλη), εξαιρετικός μπουζουξής, κιθαρίστας και συνθέτης (Λαμία, 1942).

με Γιώργο Ροβερτάκη.

Το 1947, αρχίζει να ηχογραφεί τα πρώτα του τραγούδια στην Odeon. Πρώτο του κομμάτι «Η ώρα πέρασε» σε στίχους του Χαράλαμπου Βασιλειάδη ή Τσάντα, με τον Δημήτρη Περδικόπουλο. Ηχογραφούσε ακόμη στην Columbia αλλά και στην His Masters Voice. Η πιο δημιουργική του περίοδος, ωστόσο, ήταν η δεκαετία του 1950. Τότε έκανε ιστορικές επιτυχίες όπως «Σάπιο σανίδι πάτησα» 1951, «Ποτέ τη μάνα μην πικραίνεις» σε στίχους Κώστα Βίρβου και Χρίστου Κολοκοτρώνη που τραγούδησαν Καίτη Γκρέυ και Δημήτρης Ρουμελιώτης 1953, «Καίγομαι καίγομαι» με Πρ. Τσαουσάκη, «Δώσ' του νάνι, νάνι» το '55 με την Μαρίκα Νίνου, την τραγουδαρα "Βύθισέ μου το μαχαίρι" το 1953 με τον Στελαρα! Ο Στέλιος Καζαντζίδης ερμήνευσε (9) τραγούδια με συνθέτη μουσικής τον Γεράσιμο Κλουβάτο, αλλά και το μεγάλο διαχρονικό σουξέ «Άναψε το τσιγάρο» το 1958 σε στίχους του "Τσάντα" Βασιλειάδη, κ.α!..

Γεράσιμος Κλουβάτος / ο Δάσκαλος

Συνεργάστηκε στενά με τον Πρόδρομο Τσαουσάκη, Σπύρος Καλφόπουλο κ.α!, αλλά κυρίως με τον Στέλιο Καζαντζίδη και την Καίτη Γκρέυ στην αρχή της καριέρας τους, οπως και τους Μ. Αγγελόπουλο, Πάνο Γαβαλά και τον Μιχάλη Μενιδιάτη!.
Ήταν δεξιοτέχνης στο μπουζούκι, με πάρα πολλές συμμετοχές σε ηχογραφήσεις λαϊκών τραγουδιών και άλλων συνθετών, στην δεκαετία του 1950 όπως με τον Τσιτσανη, Παπαϊωάννου, Τατασόπουλο, Καλδάρα, Αθανασίου, Αγγέλου, Τζουανάκο κ.α!

πάνω: Ο Γιάννης Ογδοντάκης, ο Ροβερτάκης, ο Τομπούλης, κάτω: αγνωστος, ο Κασιμάτης, ο Περδικόπουλος, κατω: ο Κλουβατος ανάμεσα σε δυο μπουζουξήδες τις εποχης. 1947

Από κάποια τιμητική. Από τ’αριστερά ο Στέλιος Καζαντζίδης (με πλάτη), ο Κ. Καπετάνιος, η Βιολέττα, ο Κλουβάτος και ο Ν. Παπαντωνίου ακορντεόν. (πηγή: Παντάκης Γιώργος)

Από τ’αριστερά Σαλασίδης (κιθάρα), Κλουβάτος, Σωτηρία Μπέλου, Δημητρης Ρουμελιωτης, Μητσάρας (ακκορντεόν).

Ρουκούνας με Κλουβάτο κ.α!

Καίτη Γκρέυ - Γεράσιμος Κλουβάτος. Καλλιτεχνική φωτογραφία της δεκαετίας του '50.

ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ ...
 Το 1959 περίπου έφυγε και αυτός για την Αμερική..
Δούλεψε σε διάφορα μαγαζιά, στο Σικάγο, στη Νέα Υόρκη στη Βαλτιμόρη κ.α, απ' όπου επέστρεψε το 1962-'63.

Καλλιτεχνική φωτογραφία στην Αμερική

Ο Γεράσιμος Κλουβάτος στην Αμερική το 1959. 

Όταν επέστρεψε Ελλάδα, εργάστηκε στο κέντρο «Παράδεισος» του Χρήστου Ζήρου στο Αιγάλεω, Θηβών 50, στάση Θεοχαράκη, με τον Μιχάλη Μενιδιάτη (τον οποίον ο Κλουβάτος είχε βάλει στη δισκογραφία το 1957, με το τραγούδι «Θα χτίσω μια καλύβα»). Το 1964 στο ίδιο μαγαζί δουλεύει και με την Σεβάς Χανούμ (Σεβαστή Παπαδοπούλου). Μαζί τους η Ρούλα Καλάκη και στο μπουζούκι ο Αμπελιώτης.

Άρχισε πάλι να ηχογραφεί δικά του τραγούδια στην Columbia με την Καίτη Γκρέυ, τον Μενιδιάτη, την Λύδια και τον Διονυσίου, μέχρι το 1967, οπότε άρχισε να αποσύρεται από την ενεργό δράση και ξεκίνησε να παραδίδει μαθήματα μπουζουκιού.
 Στη δεκαετία του 1970 τον «ανεκάλυψε» ο Τάσος Σχορέλης και έκανε και πάλι μερικές ζωντανές εμφανίσεις μαζί με άλλους παλιούς μουσικούς του ρεμπέτικου.
Η μεγαλύτερη του επιτυχία, το «Άναψε το τσιγάρο», είναι και μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του ελληνικού τραγουδιού, όλων των εποχών.
Έφυγε από τη ζωή 31 Μαρτιου 1979 σε ηλικία 65 ετών..

Δυνατό πάλκο με τους: Η Μαρίκα Νίνου στο μικρόφωνο, με Γιάννη Κυριαζή;. Πίσω ο μαέστρος Κλουβάτος με Δ. Ρουμελιωτη, ο Κ. Ρούκουνας και Λευτερης Τσαγκαρης, το 1955..

Ο Σταυρος Τζουνάκος (χαμηλά κάθετε), ο Πετσάς χαιρετά, ο Κλουβάτος ρίχνει πενιές!, διπλα του ο Φωτης Δουσης κ.α

Υπήρξε στενός φίλος και υποστηρικτής του Καζαντζίδη στα πρώτα χρόνια της καριέρας του.
Ο Κα­ζα­ντζί­δης στις αρχές του΄50, φαντάρος, στο πάλκο με τρίχορδο, τραγουδά, με το συγκρότημα του Γεράσιμου Κλουβάτου

Φωνοληψία δεκ. '50 με Χρυσινης, Λουκάς Καρμανιόλας -δίπλα από τον Τατασσόπουλο - έπαιζε βιολί και ήταν σύζυγος της Ευαγγελίας Μαργαρώνη (ακορντεόν), Γ. Κλουβατος, Μπ. Μπακαλης κ.α!

Πρώτος δεξιά ο Κλουβάτος και πίσω του 'κριμένος' ο μεγας Μάρκος Βαμβακάρης. Αριστερά πίσω ο Κωστας Ρούκουνας (στο βάθος) και ο Δ. Ρουμελιώτης μπροστά με μπουζούκι. Ανάμεσα μαλών ο Μπαμπης Μαρκάκης με μπουζουκι. Η τραγουδίστρια είναι η Καίτη Γκρευ!.

Ο Ρούκουνας, ο Καλδάρας, η Ζωή Νάχη, ο Κλουβάτος, ο Μενιδιάτης κ.α - Δεκ: '50

Αθήνα '50 . Συγκρότημα "ΚΛΟΥΒΑΤΟΣ - ΚΑΡΔΑΡΑΣ" . Καλδάρας, Ζωή Νάχη, Κλουβάτος. Την στιγμή της φωτογράφισης, η ορχήστρα (πιάνο, ακορντεόν, βιολί, ντραμς) παίζει ευρωπαϊκή μουσική, βαλς, τανγκό μαζούρκες, φοξ κ.α.. και τα ζευγάρια χορεύουν!.
*Από το βιβλίο This is Greece 1, the Mainland, φωτογραφίες του Cas Oortbuys. Πηγη "Liza's Photographic Archive of Greece"

απο αριστερα Γεράσιμος Κλουβάτος, Απόστολος Χατζηχρήστος, Χρήστος Λαβίδας κιθαρα/τραγουδι και κάποιος άλλος (ο Μανισαλης; ή ο Μευσουτης;) στην "Αρζεντίνα" (1950)

*Εξοχικων Κέντρον "Η ΔΡΟΣΙΑ" του Δημητρη Γκικα στο Μενίδι, στα μέσα του '50. (απο αριστερα) Μενιδιατης, Μπαμπης Μπακαλης, Μπιθικωτσης, Μαιρη Τζανετ, Κλουβατος, πίσω του ο Ζαγοραιος και άλλοι μουσικοί!* Να αναφέρουμε για το κοσμικό κέντρο "Δροσιά", στο Μενίδι: ότι σε αυτό το μαγαζί πρωτοανεβηκε στο πάλκο ο Μιχάλης Μενιδιάτης το 1953 (παρά τις αντιρρήσεις του πατέρα του, που εργαζόταν ως φύλακας στη Λαχαναγορά). Εκεί εμφανίζονταν οι Μιχάλης Δασκαλάκης, Τάκης Μπίνης, Γιώργος Λαύκας και ο μαέστρος Γεράσιμος Κλουβάτος, ο οποίος έγραψε το πρώτο του τραγούδι με τίτλο "Θα χτίσω μια καλύβα", ηχογραφήθηκε το '54, αλλά κυκλοφόρησε το '57. (Αιτία μία συνήθης τακτική των εταιρειών να καθυστερεί διακριτικά τους νεοεμφανιζόμενους)
Αλλά στο μαγαζί του Γκίκα, έγινε και η τελευταία εμφάνισή του μεγάλου Μπάμπη Μπακάλη στο πάλκο, το 1958, μαζί με τους Μπιθικώτση, Μενιδιάτη, Ζαγοραίο και Κλουβάτο!.

Στην "Δροσιά" του Δημητρη Γκικα. Η ορχήστρα γυρω απο ένα τραπέζι θαμώνων. Ο Κλουβατος στη μέση της φωτογραφιας με το μπουζουκι ανάμεσα στην τραγουδίστρια και σε μια πελάτισσα. Τελευταίος δεξιά ο Μιχάλης Μενιδιάτης με μπουζουκι.
Η "Δροσια" ηταν ενα ομορφο καλοκαιρινο μαγαζι ,ενας χωρος οπου ολη η Αθηνα ερχοταν για να διασκεδασει.. Ειχε μια γραφικοτητα επειδη διπλα της περνουσε το ποταμακι που ποτιζε τα περιβολια και σχηματιζε μια λιμνουλα, απο οπου ειχε δεντρα οπου εκοβες και επερνες συκα, ροδια κ.α. Επισης στου Γκικα υπηρχε πληρης κουζινα, κρασι, ουζο, μαυροδαφνη, μπυρα, κονιακ και λικερ.. *Φωτο απο "Παλιες φωτογραφιες αχαρνες" (fb).

Κάποτε ο Κλουβάτος αναγκάστηκε να «σκολάσει» τον Καζαντζίδη. Αυτός πήγε και τα ήπιε και γύρισε να ζητήσει συγνώμη!. Μάρτυρας ο Ρούκουνας!. Ο Κλουβάτος πάντοτε ήταν μεγαλόψυχος και τον συγχώρησε. Στην αναμνηστική φωτογραφία, κείνης της στιγμής, ο μικρός τότε Καζαντζίδης, αγκαλιάζει τον Κλουβάτο.

Ο Ζαγοραίος με κιθαρα, ο Κλουβάτος, ο Θ. Δερβενιώτης, ο Μπαμπης Μαρκάκης με μπουζουκι. (Νέα Ιωνία, 1957)

O Σπύρος Ζαγοραίος αναφέρετε για τον Κλουβατο και το σουξε ΑΝΑΨΕ ΤΟ ΤΣΙΓΑΡΟ, ΔΩΣ' ΜΟΥ ΦΩΤΙΑ:

"..Πήγα κι έπιασα δουλειά τώρα σ' ένα μαρμαράδικο. Μαρμαράδικο την ημέρα και κέντρο διασκεδάσεως τη νύχτα, Καβάλας και Θηβών η διεύθυνσή του. Στη γωνία. Ήτανε χωματόδρομος τότε, δεν ήτανε η Καβάλας που λέμε σήμερα. Κι ένα από τα βράδια, το '56, ήρθαν ο Κλουβάτος με τον Χατζηχρήστο. Έχετε ακούσει για τον Κλουβάτο; Ήτανε οι δυνάμεις τον καιρό εκείνο.."

"..Τότε και σ' εμένα γινότανε σκοτωμός: Ό,τι έλεγα, μ' αποθέωνε ο κόσμος. Κι έρχεται κι ένα άλλο βράδυ ο Κλουβάτος, που ήτανε ανοιχτοί οι ουρανοί και τ' αστέρια λάμπανε πολύ, και μου λέει: "Έλα να σου μάθω κι ένα άλλο τραγούδι". Και καθόμαστε κάτω, ντρίγκι, ντρίγκι, ντρίγκι και το φτιάχνουμε. Εγώ ήμουνα πολύ τσαχπίνης, αμέσως τα μάθαινα όλα. Αν είχα και τα λόγια στα χέρια, μπορούσα να στο ηχογραφήσω κι επιτόπου το τραγούδι».
- Ποιο ήτανε το τραγούδι το καινούργιο;
«"Άναψε το τσιγάρο, δώσ' μου φωτιά"... Σεισμός έγινε το βράδυ εκείνο που το πρωτόπα. Ο Κλουβάτος δεν κοιμήθηκε. Πήγε κατ' ευθείαν στην ΟDΕΟΝ και μου τους έφερε όλους στο μαγαζί. Είπανε αμέσως να γίνει ο δίσκος. Και κόντρα σ' όλους κι όλα, με τον Κλουβάτο τώρα υπέρμαχο, ξανάνοιξε ο δρόμος. Κι ας ήθελαν να μου το πάρουν, να το πει μια άλλη τότε μεγάλη βεντέτα, λέει.. Χαλασμός Κυρίου έγινε μόλις βγήκε αυτός ο δίσκος.. Αλλά τα τραγούδια δεν ήτανε σαν τα τωρινά. Ήτανε βγαλμένα μέσα από τις καρδιές κατ' ευθείαν, από τα σπίτια μέσα των ανθρώπων, από τις δουλειές, από τ' αυτοκίνητα, από τους δρόμους».
«Το "Τσιγάρο", για να καταλάβετε, μετά το είπε κι η Καίτη Γκρέυ, στην άλλη εταιρεία, στην Κολούμπια, κι είχαμε συναγωνισμό μεγάλο..». (από άρθρο του ΣΩΤΗΡΗ ΚΑΚΙΣΗ - ΤΑ ΝΕΑ το 2001)

Το 1964 στον «Παράδεισο» του Χρήστου Ζήρου στο Αιγάλεω, Θηβών 50, στάση Θεοχαράκη, παίζει το συγκρότημα Γεράσιμου Κλουβάτου με Μενιδιάτη, Σεβάς Χανούμ, Ρούλα Καλάκη και στο μπουζούκι ο Αμπελιώτης.


Με τον Δημήτρη Ρουμελιώτη, σε ώρα διαλύματος!. Πίσω φαίνεται ο Κωστας Ρουκουνας!

απο το Κέντρο "Ροσινιολ" στα Σεπολια. Με Μπελλου Ρουμελιωτη, Κλουβατο, Ρουκουνα κ.α!

Δεκ: '50 (Ξεχωριζουμε τους) Τάκης Ντορλης, Καίτη Γκρέυ και Γεράσιμος Κλουβάτος!.
ΤΑΚΗΣ ΝΤΟΡΛΗΣ (Αριστερά) ΣΤΙΧΟΥΡΓΟΣ, ΣΥΝΘΕΤΗΣ, ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΗΣ, ΜΠΟΥΖΟΥΞΗΣ, ΡΕΜΠΕΤΗΣ ΤΗΣ ΔΕΚ: '50.. ΑΠΟ ΤΟΥΣ "ΑΦΑΝΕΙΣ" ΤΟΥ ΛΑΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ...

".. Καλδάρας και Κλουβάτος θα παίζουν στον μπουφέ,
ο Στράτος ο τεμπέλης θα ψήνει τον καφέ .."
(από το τραγούδι του Λευτέρη Τσαγκάρη 'Καινούργιο Χόλιγουντ')

Συνθέσεις του:
Αγάπη, ζήλεια, πόνος

Άναψε το τσιγάρο
Άνθρωπε γλέντα τη ζωή
Απανθρωπιά
Απόψε έχεις σουξέ
Αριστοκράτισα
Άσε με στον πόνο μου
Ατσιγάνες με πανέρια
Ατσιγάνες μες στη στράτα
Αχ, πως κατάντησα
Βάλε μπρος σωφέρ τ΄ αμάξι
Βύθησε μου το μαχαίρι
Γειά σου Αγγέλω του παπά
Γιουλαλάμ
Γύρισε ξανά, γύρισε ξανά
Δεν αξίζουν τα παλάτια
Δύο πονεμένες ψυχές
Δώστου νάνι νάνι

Είναι κόλαση τα ξένα
Είσαι κορίτσι ανήλικο
Είσαι της νύχτας η γυναίκα
Έλα αγάπη μου στα λογικά σου
Έλα μαζί μου
Έξω φτώχεια
Έσβησα, έσβησα
Έφυγες και σ΄ έχασα
Η αγάπη δεν πουλιέται με το χρήμα
Η ζωή σου είναι η ζωή μου
Η μέλισσα και η γυναίκα
Ήταν σφάλμα μου βαρύ
Η ώρα πέρασε
Θέλω να ζω μποέμικα
Κάθε σπίτι κι ένας πόνος
Καίγομαι, καίγομαι
Κάνω τον αδιάφορο
Κέννεντυ
Κράτα το χέρι μου σφιχτά
Μας χώρισαν οι θάλασσες (Ακούστε το στο YouTube)
Με έκαψες με κατέστρεψες
Με ιδρώτα βγαίνει το ψωμί
Μες στη φυλακή γιά σένα
Μονάχα ένας θάνατος
Μοίρα μου μ΄ έχεις μισήσει
Μπανάνα
Όλα εδώ πληρώνονται
Όταν μιά μάνα αναστενάζει
Ότι κάνω της αξίζει
Ο υπόδικος
Πάει το φιλότιμο
Παιδεύομαι ο δυστυχής
Παραπανιάρικο
Πασουμάκια κεντημένα
Πες μου τι σου ζήλεψα
Πέφτει σιγανή βροχούλα
Ποιός ξέρεις που να πήγες
Πόνεσα μες στην καρδιά
Πόσα σπιτάκια έκλεισες
Ποτέ την μάνα μην πικράνεις
Που καταντάει ο άνθρωπος
Πυροφάνι
Σαν σε δουν να κάνεις μπαμ
Σάπιο σανίδι πάτησα
Σε ποιόν να πω τον πόνο μου
Σήκω να χορέψεις λίγο
Σιγά, σιγά
Το ανήλικο
Το πικραμένο βλέμμα
Το ποτήρι είν΄ ο γιατρός
Το τραγουδάκι
Το χαμένο παιδί
Χίλιοι καημοί σαν στεναγμοί
Φταίει το φουστάνι (Το Φουστάνι)
Χριστε και Παναγιά μου

ΒΙΝΤΕΟ / ΜΟΥΣΙΚΗ ...