 |
| Ο θρύλος του λαϊκού τραγουδιού ... |
10 Μαΐου 1905
8 Φεβρουαρίου 1972
Από τους ακρογωνιαίους λίθους της λαϊκής μουσικής!!!
Ο πρώτος μπουζουξής, ο οποίος υπήρξε σημαντικός συνθέτης και σταθμός στην εξέλιξη του λαϊκού τραγουδιού, ήταν ο Μάρκος Βαμβακάρης, χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει ότι ο Γιοβάν Τσαούς ή Γιάννης Εϊτζιρίδης, ο Μπάτης, ο Δελιάς, ο Απόστολος Χατζηχρήστος, Δημήτρης Γκόγκος ή Μπαγιαντέρας, Στέλιος Κηρομύτης κι άλλοι πολλοί μπουζουξήδες δεν ήταν σημαντικοί και δεν άφησαν τη δική τους ιστορία...
Ο Βαμβακάρης έπαιζε τρίχορδο και επηρέασε τη λαϊκή μουσική της εποχής του σημαντικότατα, εκμεταλλεύτηκε περίτεχνα την δομή των λαϊκών δρόμων στα τραγούδια του και χρησιμοποίησε τα διαφορετικά κουρδίσματα για το μπουζούκι, τα λεγόμενα ντουζένια!. Θεωρείται από όλους ο "Πατριάρχης", ο συνθέτης που γεφύρωσε ομαλά το δημοτικό με το ρεμπέτικο τραγούδι και άνοιξε τον δρόμο για το λαϊκό!
* Ύμνησε το μπουζουκι και το Αστικό Λαϊκό Τραγούδι / “Ρεμπέτικο” ή -όπως τα έλεγαν οι ίδιοι οι δημιουργοί τους- Λαϊκά Τραγούδια!
 |
| Μάρκος Βαμβακάρης ( ή Κόντρα-μπάσο ή Φράγκος ή Ρόκος ) |
 |
| Μάρκος Βαμβακάρης |
 | |
|
*Δήγμα δεξιοτεχνίας από την ευρηματική πενιά του Μάρκου στο σολο "Ταξίμ - Ζεϊμπέκικο", μαζί με τον Σπυρο Περιστερη!
Ο Μάρκος γεννήθηκε στις 10 Μαΐου του 1905 στον συνοικισμό Σκαλί της Άνω Χώρας της Σύρου από γονείς πάμφτωχους. Ήταν ο πρωτότοκος από έξι αδέλφια (Τα άλλα παιδιά ήτανε με τη σειρά ο Λεονάρδος, ο Φραγκίσκος, η Γκράτσια, ο Αργύρης και η Ρόζα).
Σε ηλικία 12 ετών (1917) ο Βαμβακάρης -έπειτα από μια ασήμαντη παιδική "αταξία" που έκανε, νομίζοντας ότι τον αναζητούσε η αστυνομία- έφυγε από τη Σύρο και πήγε στον Πειραιά. Αργότερα τον ακολούθησε και η οικογένεια του. Εκεί ασχολήθηκε με διάφορα επαγγέλματα όπως φορτοεκφορτωτής, εργάτης σε ορυχείο γαιάνθρακα, λούστρος, εφημεριδοπώλης, εργάτης σε κλωστήρια, και περίπου το 1925 ως εκδορέας. Εκεί έμαθε μπουζούκι και άρχισε να γράφει τραγούδια, εντυπωσιάζοντας με την ταχύτητα που έμαθε το όργανο αυτό και με την ικανότητά του!. Εκδορεύς και χασικλής πια στα 1924-1925 συνάντησε τον φίλο του πατέρα του, τον μπάρμπα Νίκο τον Αιβαλιώτη να παίζει μπουζούκι, τρελάθηκε! «..μου άρεσε τόσο πολύ, ώστε έκανα όρκο ότι αν δεν μάθω μπουζούκι θα κόψω τα χέρια μου με την στατίρα που σπάνε τα κόκαλα στο μαγαζί…. Τέτοιο πράγμα, τέτοιο όργανο είναι , είπα από μέσα μου, αυτό το μπουζούκι… Η δουλειά μου ήτανε μόνο το μπουζούκι και το χασίσι...» και προσθετει για τον Ν. Αιβαλιώτη «…Ταξίμια έπαιζε, κάτι ζεμπέκικα τούρκικα βαριά, κάτι τέτοια πράγματα, κάτι μανέδες. Και τραγούδαγε κιόλας….». (ο Μάρκος ήξερε βέβαια το μπουζούκι και από την Σύρα που υπήρχαν κάποιοι μπουζικοπαίχτες)
Αγοράζει ένα μπουζούκι και μέσα σε μερικούς μήνες γίνεται εξαιρετικός σολίστας, αυτοδίδακτος και χωρίς να μάθει ποτέ νότες..
Έμαθε μπουζούκι στους τεκέδες του Πειραιά , και άρχισε να γράφει τραγούδια, εντυπωσιάζοντας με την ταχύτητα που έμαθε το όργανο αυτό και με την ικανότητά του, την ευρηματική πενιά του, τη δεξιοτεχνία του και την καταπληκτική στιχογραφία του!
Το 1933 συμμετέχει μαζί με τους φίλους του Γιώργο Μπάτη, το Στράτο Παγιουμτζή και Ανέστη Δελιά στο πρωτοποριακό για την εποχή λαϊκό μουσικό σχήμα που ονομάστηκε "Πειραιώτικη κομπανία" -η περίφημη "η Τετράς η ξακουστή του Πειραιώς". Το πρώτο συγκρότημα με μπουζούκια και παίζουν στη μάντρα του "Σαραντόπουλου" στην Ανάσταση του Πειραιά (ένα ουζερί σε μια παράγκα στα Χιώτικα), μετά στο μαγαζί του Κερατζάκη και αργότερα 1934 σε δικό του μαγαζί στα Άσπρα χώματα "Μπαρ ο Μαρκος"... Η αρνητική απάντηση όμως από την αστυνομία για να δοθεί άδεια λειτουργίας στον χώρο που έχει δημιουργήσει τον αναγκάζει να φύγει και να επιστρέψει για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες στην Σύρο, παρέα με τον Γιώργο Μπάτη. Με την επιστροφή του γράφει τον ύμνο «Φραγκοσυριανή» (1935) για χάρη μιας άγνωστης νεαρής που έχει συναντήσει σε μια παραλία της Σύρου.
+μέρος από άρθρο του Πάνου Γεραμάνη: "Από το 1925, λίγο πριν από την απόλυσή του από τον Στρατό, κάτι σημαντικό φαίνεται ν' αλλάζει στη ζωή του Μάρκου. Ένας μπουζουκτσής Μικρασιάτης, ο Νίκος Αϊβαλιώτης, ήταν ο άνθρωπος που μύησε τον Βαμβακάρη στα μυστικά και στον κόσμο του μπουζουκιού. Από μαρτυρίες λιμενεργατών που έχει καταγράψει ο ιστορικός Παναγιώτης Κουνάδης ο μουσικός πλέον Μάρκος τριγυρνά στις ταβέρνες, τα ουζερί και τους τεκέδες του Πειραιά και παίζει με το μπουζούκι του σμυρναίικα τραγούδια αλλά και τις πρώτες δικές του δημιουργίες, που δεν είχαν στο μεταξύ κυκλοφορήσει σε δίσκους.."
"Σκύλα μ έκανες ρεζίλι / στον πασά και στο βεζίρη.."
Σε ηλικία 21 ετών (1926) παντρεύεται από σφοδρό έρωτα την Ελένη Μαυροειδή, η «Ζιγκοάλα» όπως την αποκαλούσε ο ίδιος, για την οποία έχει γράψει και πολλά τραγούδια.. Ζει μια σχέση με έντονη ζήλεια και από τις δύο πλευρές με αποτέλεσμα το διαζύγιο, αφού η Ελένη τον απάτησε. Μετά τον χωρισμό και για μεγάλο διάστημα ο Μάρκος πέρασε πολύ δύσκολες στιγμές, θεωρώντας πως η Ελένη τον έκανε ρεζίλι και κυνηγώντας την ακόμα και έξω από το σπίτι της!.
"Οταν με βλεπεις και περνω / απο τη γειτονια σου
πρεπει να το σακουλευτεις / πως θα βρεις το μπελα σου..
Την πρωτη σου τη χαρισα / τη δευτερη κυρα μου
θα σε τρελανω στις κλωτσιες / και θα βρω το μπελα μου.."
(Ο Μάρκος θα γράψει πολλά τραγούδια με άλλο όνομα για να αποφύγει να πληρώσει τα κέρδη από αυτά ως διατροφή στην πρώην σύζυγο του)
Ο Ίδιος ο Μάρκος αφηγείται: "Ολος ο κόσμος της Σύρου μ' αγαπούσε πολύ, διότι κι εγώ ήμουν Συριανός και το είχαν καμάρι οι Συριανοί. Κάθε καλοκαιράκι με περίμεναν να πάω στη Σύρα να παίξω και να γλεντήσει όλη η Σύρα μαζί μου. Το 1935 πήρα μαζί μου τον Μπάτη, τον αδερφό μου τον μικρό (Αργύρης) και τον πιανίστα Ροβερτάκη και πήγα για πρώτη φορά στη Σύρο, σχεδόν είκοσι χρόνια αφ' ότου έφυγα από το νησί Πρωτόπαιξα, λοιπόν, σ' ένα μαγαζί στην παραλία, μαζεύτηκε όλος ο κόσμος. Κάθε βράδυ γέμιζε ο κόσμος το μαγαζί κι έκατσα περίπου δύο μήνες. Εγώ, όταν έπαιζα και τραγουδούσα, κοίταζα πάντα κάτω, αδύνατο να κοιτάξω τον κόσμο, τα έχανα. Εκεί όμως που έπαιζα, σηκώνω μια στιγμή το κεφάλι και βλέπω μια ωραία κοπέλα. Τα μάτια της ήταν μαύρα. Δεν ξανασήκωσα το κεφάλι, μόνο το βράδυ την σκεφτόμουν, την σκεφτόμουν... Πήρα, λοιπόν, μολύβι κι έγραψα πρόχειρα:
Μία φούντωση, μια φλόγα έχω μέσα στην καρδιά
Λες και μου΄χεις κάνει μάγια Φραγκοσυριανή γλυκιά.
Ούτε και ξέρω πως την λέγανε ούτε κι εκείνη ξέρει πως γι ' αυτήν μιλάει το τραγούδι. Όταν γύρισα στον Πειραιά, έγραψα τη Φραγκοσυριανή."
"Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος που ξεσπά έρχεται να ανακόψει την πιο δημιουργική περίοδο του Μάρκου Βαμβακάρη"
- Τα τραγούδια έβγαιναν σε δίσκους και ο Μάρκος άρχισε να γίνεται περιζήτητος. Τρεις φορές πήγε στη Θεσσαλονίκη (με Στράτο, Μπάτη, Παπαϊωάννου κλπ). Πήγε ακόμα στο Βόλο, στη Λάρισα, στα Τρίκαλα, σε πολλές πόλεις. Για κάθε πόλη που πήγαινε είχε και μία ιστορία για να διηγηθεί.
- Μετά τις περιοδείες άρχισε να δουλεύει στου Αντώνη του Βλάχου, στο Βοτανικό (1937) στο περίφημο "Δάσος" που είχε ένα μαγαζί-μπαρ στις γραμμές του σιδηροδρόμου. Μαζί του είχε το Γιάννη τον Παπαιωάννου, τον Κώστα τον Καρίπη, το Στέλιο τον Κερομύτη και κάποιον Στέλιο με ένα σαντούρι. Αργότερα προστέθηκε στο σχήμα και η Στέλλα Χασκίλ καθώς και άλλες τραγουδίστριες. Τα σχήματα αυτά γνώρισαν μεγάλη επιτυχία μέχρι τη μέρα που κηρύχτηκε ο πόλεμος...
*Το 1942 παντρεύεται για δεύτερη φορά, με την Βαγγελιώ, με την οποία και έζησε την υπόλοιπη ζωή του και απέκτησε πέντε παιδιά (δύο εκ των οποίων πέθαναν και από τ' άλλα τρία, τον Βασίλη, τον Στέλιο και τον Δομένικο, οι δύο τελευταίοι έγιναν γνωστοί μουσικοί). Αυτό το γεγονός έφερε και τον αφορισμό του από την καθολική εκκλησία, γιατί παντρεύτηκε την δεύτερη φορά με ορθόδοξο γάμο -ο αφορισμός αυτός ωστόσο ήρθη το 1966.
Μετά την απελευθέρωση και την περίοδο 1948-1959 περνάει δύσκολες ώρες, η ελληνική μουσική βιομηχανία φέρεται προκλητικά αχάριστα στον πρωτοπόρο του μπουζουκιού, αφού θεωρείται από τους περισσότερους "ξεπερασμένος".. Περνάει οικονομικά προβλήματα άλλα και σοβαρές περιπέτειες με την υγεία του, το 1954 αρρώστησε με βαριά αρθρίτιδα και σταμάτησε να παίζει.. (δεν μπορούσε να παίξει μπουζούκι με την ίδια δεξιοτεχνία) Όταν πια θα έχει γιατρευτεί, ο Βαμβακάρης θα ανακαλύψει ότι η μουσική βιομηχανία της εποχής τον έχει ξεπεράσει, με ελάχιστες προτάσεις να του γίνονται για να εμφανιστεί κάπου. Ζει στην ανέχεια, πότε στην "γύρα" - «Σφουγγάρα», πότε με κάποιες περιοδείες στην επαρχία -σε πανηγύρια και πολύ λίγες εμφανίσεις σε κέντρα της Αθήνας..
Όλα αυτά μέχρι το 1959, οπότε και τον καλεί (μέσο Μπιθικώτση) ο Βασίλης Τσιτσάνης, ως νέος καλλιτεχνικός διευθυντής της Columbia, για να ηχογραφήσει νέα και παλιά τραγούδια του με τη φωνή του Γρηγόρη Μπιθικώτση και από άλλους καλλιτέχνες όπως η Καίτη Γκρέυ, ο Στράτος Διονυσίου, η Άντζελα Γκρέκα κ.ά..
Έτσι αποκαθίσταται, κερδίζει ξανά την καταξίωση και αναγνωρίζεται σαν η μεγαλύτερη φυσιογνωμία του ρεμπέτικου!.
" Καν' τόνε Σταύρο", καν' τόνε! "
Αφήγηση του Στέλιου Κηρομύτη (για τον τεκέ του Σταύρου):
… το '32, '33 μάλιστα, τον ακούω σ' ένα τεκέ στου Σταύρακα, στην Παλιά Κοκκινιά, από κάτω, που περνάει το τρένο της Πελοποννήσου. Και είχε μια μάντρα αυτός, μέσα εκεί, ο Σταύρακας, και είχε τεκέ. Και εμείς, παρέα, με έξι εφτά παιδιά, είχαμε κάτι γκομενίτσες και περνάγαμε από εκείνα τα σίδερα -με συγχωρείς, είχαμε πάει σε κάποια ζούλα εκεί- και ακούμε μέσα στη μάντρα έναν και έπαιζε μπουζούκι. Μου λένε οι καημένοι οι φίλοι μου, "Στυλιανέ, μπουζούκι, μου λένε, ξέρω 'γω τι.". Δεν ξέραμε ότι ήταν τεκές τώρα μέσα εκεί εμείς. Κάνω έτσι, λοιπόν, από μια τρύπα, και βλέπουμε. Είχανε μια θράκα, λοιπόν, μέσα στη μέση, φωτιά, και ο Μάρκος. Καμιά φορά, λοιπόν, ακούσαμε το όνομα Μάρκος, να πούμε. Ε, Μάρκο, του φωνάζω, λοιπόν, εγώ από τη μάντρα.. Μάρκο!. Ε, ποιος είναι; Σκοτεινά, ε,.. Του λέω, εγώ είμαι, ο Στέλιος ο Κηρομύτης. Ελάτε μέσα, ρε!, λέει. Μπαίνουμε εκεί μέσα, να πούμε. Τότε ο Μάρκος έφτιαχνε το τραγούδι "Καν' τόνε Σταύρο", καν' τόνε.. - γι' αυτόν το είχε βγάλει το τραγούδι, τον Σταύρακα, που είχε τον τεκέ…!!!
Κάν' τονε Σταύρο κάν' τονε.. βάλ' του φωτιά και κάφ' τονε ..
Ώρες με θρέφει ο λουλάς, ώρες αδυνατάω, ..
ώρες με ρίχνει σε νταλκά κι ανθρώπου δε μιλάω..
Κι έτσι ησυχάζω και περνώ
κι ευφραίνω το κορμί μου..
απ’ τη μαστούρα την πολλή
που `χω στη κεφαλή μου..
Χτες το βράδυ στο σκοτάδι, με στριμώξανε δυο μαύροι..
«Μια μέρα, με τσακώνουνε μέσα στον τεκέ του Σωτηράκη με πέντε άλλους και μου δίνουνε τον άργιλε και τα καλάμια και τα χασίσια και τα τουμπεκιά στα χέρια, και δεμένον με περνούσαν, μαζί με τους άλλους, απ’ την παραλία του Πειραιώς, της Ζέας, και μας πηγαίνανε για το τρίτο πού ήταν στην οδό Ρετσίνα. Κάτι ξυλιές, κάτι κλωτσιές, και την άλλη μέρα για το πλημμελειοδικείο. Τότε μας έδινε δυο τρεις μέρες κράτηση, και όσες φορές κι αν μας πιάνανε το ίδιο. Για μένα είναι σταθμός όμως αυτή η περιπέτεια. Για πρώτη φορά κρατητήρια, δικαστήρια, αποτυπώματα.» ..
Η συνέχεια ήταν επίσης συνηθισμένη: «Μόλις βγήκαμε, τρέξαμε να βρούμε ναργιλέ. Άρχισε και μπήκαν στην ζωή μου και οι συλλήψεις πια τακτικές. Πώς να μην απελπιζόταν ο πατέρας μου;..»
Στις αρχές του '47 τον βρήκε ο Παπαϊωάννου και μαζί με τον Ροβερτάκη, τον Καρίπη, το Χατζηχρήστο, τον Κερομύτη, τον Περιστέρη και άλλους άρχισαν να παίζουν στου "Καλαματιανού" στις Τζιτζιφιές. Παράλληλα ο Μάρκος άρχισε να βγάζει ξανά δίσκους σε διάφορες εταιρίες και όλοι γίνονταν ανάρπαστοι. Στη συνέχεια έπιασε δουλειά ξανά στου "Μάριου" που ήταν συμπατριώτης του καθολικός και είχε μεταφέρει το μαγαζί του από την οδό Ίωνος στις Τζιτζιφιές. Μέχρι τις Τζιτζιφιές ο Μάρκος τα βόλευε καλά..
Φωτο, πάνω και κάτω: 1962 - Από την ελλ. ταινία ΝΟΜΟΣ 4000 . Μαζί με τον φίλο του Στράτο, κάνουν τους κομπάρσους για το μεροκάματο (και δεν γουστάρουν καθόλου, το όλο σκηνικό). Δες την σκηνή εδώ
Ούτε και ξέρω πως την λέγανε ούτε κι εκείνη ξέρει πως γι ' αυτήν μιλάει το τραγούδι. Όταν γύρισα στον Πειραιά, έγραψα τη Φραγκοσυριανή."
Καλοκαίρι του 1934 - Δραπετσώνα. Μια εποχή όπου το μεροκάματο έβγαινε σκληρά.. Και οι πρώτοι λαϊκοί δημιουργοί έπαιζαν στα κουτούκια για το κέφι τους και την παρέα τους.. Ήταν τότε που οι πρωτοπόροι του ρεμπέτικου Μάρκος, Μπάτης, Στράτος, Αρτεμης αποφάσισαν να ανέβουν για πρώτη φορά παρέα στο πάλκο. Η κίνησή τους αυτή είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία της πρώτης ξακουστής ρεμπέτικης κομπανίας του Πειραιά. Έμεινε στην ιστορία του ρεμπέτικου ως θρυλική «Τετράς».. Tο 1933 με την πιεστική παρότρυνση του Σπύρου Περιστέρη o Μάρκος Βαμβακάρης κυκλοφόρησε την *πρώτη ηχογράφηση, το "Καραντουζένι" (Να 'ρχόσουνα ρε μάγκα μου) και το «Αράπ» (ένα σόλο ζεϊμπέκικο).
*Ομως να πούμε οτι είχε πρωτο φωνογραφησει δοκιμαστικά το δεύτερο εξάμηνο του 1932 στη νεόδμητη τότε Ελληνική Columbia, όπου ηχογράφησε το πρώτο του τραγούδι το «Εφουμάρα μ' ένα βράδυ» και το οργανικό «Ταξίμ Σερφ» στην άλλη πλευρά του δίσκου με τον Σπύρο Περιστέρη να παίζει κιθάρα!. Δεν κυκλοφόρησε αμέσως ο δισκος που είχαν ηχογραφήσει, παρά μόνο μετά την επιτυχία που είχε το "Καραντουζένι" το 1933..
Η περίοδος λίγο πριν το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο είναι ίσως η παραγωγικότερή του!
Το ρεπερτόριο του Μάρκου περιλαμβάνει περί τα 350-400 τραγούδια, που έγραψε όλες τις περιόδους της πορείας του στο ρεμπέτικο. Μέσα από αυτά τα τραγούδια μπορεί να χαρακτηρισθεί ως μεγαλοφυής αλλά και αυθεντικός λαϊκός δημιουργός!
Ακολούθησε μια λαμπρή και πολύ παραγωγική καριέρα, τόσο στις δισκογραφικές εταιρείες όσο και στα νυχτερινά κέντρα, η οποία δε σταμάτησε ούτε την περίοδο της κατοχής..
-
*Ομως να πούμε οτι είχε πρωτο φωνογραφησει δοκιμαστικά το δεύτερο εξάμηνο του 1932 στη νεόδμητη τότε Ελληνική Columbia, όπου ηχογράφησε το πρώτο του τραγούδι το «Εφουμάρα μ' ένα βράδυ» και το οργανικό «Ταξίμ Σερφ» στην άλλη πλευρά του δίσκου με τον Σπύρο Περιστέρη να παίζει κιθάρα!. Δεν κυκλοφόρησε αμέσως ο δισκος που είχαν ηχογραφήσει, παρά μόνο μετά την επιτυχία που είχε το "Καραντουζένι" το 1933..
Η περίοδος λίγο πριν το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο είναι ίσως η παραγωγικότερή του!
Το ρεπερτόριο του Μάρκου περιλαμβάνει περί τα 350-400 τραγούδια, που έγραψε όλες τις περιόδους της πορείας του στο ρεμπέτικο. Μέσα από αυτά τα τραγούδια μπορεί να χαρακτηρισθεί ως μεγαλοφυής αλλά και αυθεντικός λαϊκός δημιουργός!
Ακολούθησε μια λαμπρή και πολύ παραγωγική καριέρα, τόσο στις δισκογραφικές εταιρείες όσο και στα νυχτερινά κέντρα, η οποία δε σταμάτησε ούτε την περίοδο της κατοχής..
 |
| Περιοδικό "Το νέο λαϊκό τραγούδι" - Ιούνιος 1939. Με τους Άσσους των λαϊκών τραγουδιών: Τσιτσάνης - Μάρκος - Παπαϊωάννου - Χατζηχρήστος. |
-
 |
| "Έπαιξα για πρώτη φορά στην Ανάσταση του Πειραιώς. Υπάρχει ακόμα. Στη σημερινή Ευγενία. Είναι πιο πέρα απ’ τον Άγιο Διονύση. Αυτό έγινε το 1934 - '35. Εκεί είχε ένα μαγαζάκι, μια παράγκα με ξύλα ο Κωνσταντόπουλος. Εκεί έπαιζα εγώ, ο Μπάτης, ο Ανέστος, ο Στράτος. Επαίζαμε εκεί πέντε έξι μήνες. Και εκεί εμαζευόντανε ένας άπειρος κόσμος, πολύς. Δεν μπορούσες να περπατήσεις από τον κόσμο. Εκεί εσεργιανούσε όλος ο κόσμος. Ερχόντουσαν πολλοί από διάφορα μέρη, δηλαδή από την Αθήνα και απ’ όλες τις συνοικίες, από τις επαρχίες, και εκαθόντουσαν και εγλεντούσαν. Δηλαδή ήταν η πρώτη φορά πού έγινε αυτό στον Πειραιά με τη λαϊκή ορχήστρα. Ήταν για πρώτη φορά ε; Μεγάλη δουλειά. Εκεί ελανσάρισα το Αντιλαλούν οι φυλακές.." Μάρκος.. |
- Τα τραγούδια έβγαιναν σε δίσκους και ο Μάρκος άρχισε να γίνεται περιζήτητος. Τρεις φορές πήγε στη Θεσσαλονίκη (με Στράτο, Μπάτη, Παπαϊωάννου κλπ). Πήγε ακόμα στο Βόλο, στη Λάρισα, στα Τρίκαλα, σε πολλές πόλεις. Για κάθε πόλη που πήγαινε είχε και μία ιστορία για να διηγηθεί.
- Μετά τις περιοδείες άρχισε να δουλεύει στου Αντώνη του Βλάχου, στο Βοτανικό (1937) στο περίφημο "Δάσος" που είχε ένα μαγαζί-μπαρ στις γραμμές του σιδηροδρόμου. Μαζί του είχε το Γιάννη τον Παπαιωάννου, τον Κώστα τον Καρίπη, το Στέλιο τον Κερομύτη και κάποιον Στέλιο με ένα σαντούρι. Αργότερα προστέθηκε στο σχήμα και η Στέλλα Χασκίλ καθώς και άλλες τραγουδίστριες. Τα σχήματα αυτά γνώρισαν μεγάλη επιτυχία μέχρι τη μέρα που κηρύχτηκε ο πόλεμος...
 |
| Ο Παπαϊωάννου (1) κι ο Στράτος (2) σε κάποιο γλέντι στην Τούμπα Θεσσαλονίκης (1937) όταν κάναν τις περιοδείες με τον Μάρκο. Ως γνωστόν, ο Μεταξάς είχε κυνηγήσει από την Αθήνα και τον Πειραιά όλους τους μπουζουξήδες.. Τότε βρέθηκαν στην Θεσσαλονίκη οι μεγαλύτεροι λαϊκοί συνθέτες, (πηγαινοέρχοταν, περιοδείες στα πέριξ, Βόλο, Λάρισα, Τρίκαλα κ.α) |
 |
| Μάρκος Βαμβακάρης (1938) |
 |
| "..στα καραβοτσακίσματά μου μη γελάς.." Ο Μάρκος Βαμβακάρης, λίγο πριν το 1940 |
*Το 1942 παντρεύεται για δεύτερη φορά, με την Βαγγελιώ, με την οποία και έζησε την υπόλοιπη ζωή του και απέκτησε πέντε παιδιά (δύο εκ των οποίων πέθαναν και από τ' άλλα τρία, τον Βασίλη, τον Στέλιο και τον Δομένικο, οι δύο τελευταίοι έγιναν γνωστοί μουσικοί). Αυτό το γεγονός έφερε και τον αφορισμό του από την καθολική εκκλησία, γιατί παντρεύτηκε την δεύτερη φορά με ορθόδοξο γάμο -ο αφορισμός αυτός ωστόσο ήρθη το 1966.
 |
| Διαφημιστική καταχώρηση του κέντρου διασκέδασης "Πράσινος Μύλος", στη Θηβών 199 στην Παλιά Κοκκινιά -πριν το 1950, ίσως το 1947- Δ/σης Κιμ. Σύναρου. Με τους Μάρκος Βαμβακάρης και Αργύρης Βαμβακάρης. Ιδιοκτήτης του κέντρου "Πράσινος Μύλος" αρχικά είναι ο Κίμων Σύναρος, τον οποίο διαδέχεται στην ιδιοκτησία ο Νικος Γιγουρτάκης ή τα αδέλφια Γιγουρτάκη. Μετέπειτα, ονομάστηκε σε "Έξι Αδέλφια" και το 1959; -μεταφέρθηκε στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας 10- και μετονομάστηκε σε "Μαντουμπάλα" από το ομώνυμο τραγούδι. (Πηγή: Γεραμάνης, 2007 και Χατζηδουλής, 2008 Ρεμπέτικα και Λαϊκά). |
Μετά την απελευθέρωση και την περίοδο 1948-1959 περνάει δύσκολες ώρες, η ελληνική μουσική βιομηχανία φέρεται προκλητικά αχάριστα στον πρωτοπόρο του μπουζουκιού, αφού θεωρείται από τους περισσότερους "ξεπερασμένος".. Περνάει οικονομικά προβλήματα άλλα και σοβαρές περιπέτειες με την υγεία του, το 1954 αρρώστησε με βαριά αρθρίτιδα και σταμάτησε να παίζει.. (δεν μπορούσε να παίξει μπουζούκι με την ίδια δεξιοτεχνία) Όταν πια θα έχει γιατρευτεί, ο Βαμβακάρης θα ανακαλύψει ότι η μουσική βιομηχανία της εποχής τον έχει ξεπεράσει, με ελάχιστες προτάσεις να του γίνονται για να εμφανιστεί κάπου. Ζει στην ανέχεια, πότε στην "γύρα" - «Σφουγγάρα», πότε με κάποιες περιοδείες στην επαρχία -σε πανηγύρια και πολύ λίγες εμφανίσεις σε κέντρα της Αθήνας..
 |
| Ο Μάρκος Βαμβακάρης στα Τρικαλα, για περιοδεία 1951-'52. |
 |
| Ο Μάρκος Βαμβακάρης το 1955. Φωτό ΓΚΙΛΑΣ. Πλατεία Μιαούλη, Σύρος. Αρχείο Δομίνικου Φ. Βαμβακάρη. -Απο την έρευνα του Δημήτρη Β. Βαρθαλίτη, για τους δύο τόμους της έκδοσης «Μάρκος Βαμβακάρης: Από τον μύθο στην ιστορία 1600-2017» |
Όλα αυτά μέχρι το 1959, οπότε και τον καλεί (μέσο Μπιθικώτση) ο Βασίλης Τσιτσάνης, ως νέος καλλιτεχνικός διευθυντής της Columbia, για να ηχογραφήσει νέα και παλιά τραγούδια του με τη φωνή του Γρηγόρη Μπιθικώτση και από άλλους καλλιτέχνες όπως η Καίτη Γκρέυ, ο Στράτος Διονυσίου, η Άντζελα Γκρέκα κ.ά..
Έτσι αποκαθίσταται, κερδίζει ξανά την καταξίωση και αναγνωρίζεται σαν η μεγαλύτερη φυσιογνωμία του ρεμπέτικου!.
 |
| Ο «σωτήρας» Μπιθικώτσης (1959) |
*Στις 19/5/1960 η δεύτερη δισκογραφική καριέρα του Μάρκου είχε ξεκινήσει..
Μετά τη μεγάλη επιτυχία στη δισκογραφία, δίνεται η δυνατότητα στο Μάρκο να ξαναδουλέψει στα λαϊκά πάλκα, αλλά και να δώσει συναυλίες σε πρωτόγνωρους -για τους ρεμπέτες- χώρους!.
Το 1966 κάνει την εμφάνισή του σε μπουάτ στην Πλάκα, ενώ ακολουθεί η συναυλία στο θέατρο «Κεντρικόν» το χειμώνα της ίδιας χρονιάς, το 1968 σε αίθουσα του ξενοδοχείου «Χίλτον» και στη συνέχεια πολλές εμφανίσεις στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας. Όλοι οι παραγωγοί των δισκογραφικών εταιρειών, που είχαν παραμερίσει το Μάρκο, συνωστίζονταν τώρα στην πόρτα του και τού ζητούσαν να ηχογραφήσει όποιο τραγούδι θέλει αυτός!. Ο Μάρκος είχε πάρει την «εκδίκησή» του!.
Στους δίσκους για να αποφύγει την περίπτωση κατάσχεσης των πνευματικών του δικαιωμάτων λόγω της δικαστικής αντιπαράθεσης με την πρώτη του σύζυγο, χρησιμοποίησε ως ψευδώνυμο το όνομα του παππού του, Ρόκος, ενώ αρκετά τραγούδια του έχουν κατοχυρωθεί στο όνομα φίλων του όπως του Γ. Φωτίδα, της Αθ. Παγκαλάκη ή Φωτίδα, του Μ. Μάτσα και άλλων..
Ο Μάρκος Βαμβακάρης πέθανε στο σπίτι του στην Κοκκινιά στις 8 Φεβρουαρίου του 1972 σε ηλικία 66 ετών..
(Όπως δήλωσε σε γνωστή τηλεοπτική εκπομπή ο γιος του Μάρκου Δομένικος, για την κηδεία του πατέρα του η οικογένειά του αναγκάστηκε να καταφύγει σε δάνειο προκειμένου να καλύψει τα έξοδά της..)
Δισκογραφία: Τα ηχογραφημένα τραγούδια του Βαμβακάρη υπερβαίνουν τα 350. Η πλειοψηφία ηχογραφήθηκε σε δίσκους 78 στροφών μεταξύ των ετών 1933 και 1956. Από το 1932 μέχρι το 1960 ηχογράφησε 149 τραγούδια δικής του σύνθεσης και 220 ως ερμηνευτής -131 δικά του και 89 άλλων δημιουργών-, μεταξύ των οποίων συνθέσεις του Σπύρου Περιστέρη (30 τραγούδια), του Βασίλη Τσιτσάνη (24 τραγούδια), του Απόστολου Χατζηχρήστου (7 τραγούδια) και άλλων πολλών..
ΜΑΡΚΟΣ ΚΑΙ ΝΑΡΓΙΛΕΣ ..
Ο Μάρκος είχε συνεχώς στο μυαλό του το μπουζούκι, αυτό τον είχε συνεπάρει, αλλά είχε πέσει και στην 'αλήτικη' ζωή με τους τεκέδες και τη μαστούρα σε καθημερινή βάση!.
«Η πρώτη φορά που βρέθηκα στον τεκέ και πού έκρινε τη ζωή μου. Βρέθηκα σε μια παρέα με φίλους, στα Αθάνατα του Αι Γιωργιού, πλάι στην Ανάσταση, ο ένας ο Αντώνης ο αραμπατζής, ο άλλος ο Μήτσος ο καραβομαραγκός, ο άλλος ο Βασίλης ο κουλός, λιμενεργάτης. Αυτοί ήταν μεγάλοι σαράντα, τριάντα πέντε χρονών, χασικλήδες. Πήγαν στον τεκέ και με πήραν μαζί τους. Αυτοί με πήραν στο λαιμό τους και μου έδωσαν το πρώτο μαύρο. Στα ίσα ναργιλέ. Για πρώτη φορά είχα πολύ ζαλιστεί, βούρκωσαν τα μάτια μου, αρχίνισα τον εμετό, έβηχα πάρα πολύ κι ένιωσα σα να γύριζε ο κόσμος σβούρα. Ήταν αδύνατο να κουνηθώ απ’ τη θέση μου. Μου χύνανε νερό να συνέλθω, μου δίνανε λεμόνι ξυνό να φάω. Ήμουνα δεκαεφτά δεκαοχτώ χρονών.. Αφού περάσανε δύο τρεις ώρες, τότες συνήλθα. Τι μ’ έκανε και ξαναπήγα και δεν σταμάτησα, Το ντερβισιλίκι μου..
Το ντερβισιλίκι πάει να πει πως ήμουνα μάγκας, φιλότιμος, δεν πείραζα κανένανε, με σεβόντουσαν, τους σεβόμουνα, μ’ άγαπάγανε, τους αγάπαγα, σ’ ό,τι έλεγε ο ένας επικροτάγανε όλοι. Ήμαστε μάγκες, μάγκες ιππότες. Κονομάγαμε με τον ιδρώτα μας. Δεν είχαμε σχέση με τους αλανιάρηδες, που κλέβανε και κάναν διάφορες ατιμίες..
Πέρναγε ο καιρός με τη μαστούρα και αργά ο καθένας πήγαινε για το σπίτι του, και το πρωί πάλι στη δουλειά.»
Είμαι αλανιάρης στους δρόμους τριγυρίζω
κι απ’ την πολλή μαστούρα μου το νου μου δεν ορίζω..
«Εκεί έκανα και γω τον κουτσαβάκη. Ήμουνα κι αγαπητικός. Ό,τι έβλεπα από τους άλλους έκανα και γω. Σιγά σιγά, σκαλί σκαλί, πήρα τον κατήφορο. Άρχισα να πηγαίνω και γω στους τεκέδες. Αφού τα γύρισα όλα αυτά και τα ξεσκόνισα, όλους τους τεκέδες του Πειραιώς και των Αθηνών και των περιχώρων, κι όπου ύπαρχε τεκές, κύλαγα στο βούρκο, όπως κυλιόντουσαν όλοι. Ήμουν ένας σωστός μάγκας κι ένας φίνος χασικλής και δεν είχα ταίρι.»
"ΕΓΩ ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ΠΟΙΗΤΗΣ ΣΤΙΧΑΚΙΑ Ν ΑΡΑΔΙΑΖΩ...
ΜΑ ΜΟΥ ΤΑ ΦΕΡΝΕΙ Ο ΝΑΡΓΙΛΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΩ .!" (ΜΑΡΚΟΣ)
Στους δίσκους για να αποφύγει την περίπτωση κατάσχεσης των πνευματικών του δικαιωμάτων λόγω της δικαστικής αντιπαράθεσης με την πρώτη του σύζυγο, χρησιμοποίησε ως ψευδώνυμο το όνομα του παππού του, Ρόκος, ενώ αρκετά τραγούδια του έχουν κατοχυρωθεί στο όνομα φίλων του όπως του Γ. Φωτίδα, της Αθ. Παγκαλάκη ή Φωτίδα, του Μ. Μάτσα και άλλων..
 |
| Μάρκος, Μπιθικώτσης και Καρανικόλας... χειμώνας 1959-'60 Ξεκίνησε η δεύτερη δισκογραφική καριέρα του Μαρκου, όταν η Κολούμπια αποφάσισε, το 1959, να βγάλει όλα τα τραγούδια του! *Στα περισσότερα τραγούδια μπουζουκι έπαιξαν Καρανικολας και Κ. Παπαδοπουλος. (Πηγη φωτο: εφημερίδα Καθημερινή 25/02/2018 / Ελλάδα, 20ος αιώνας, 1950-1960, β’ Τομος) |
Ο Μάρκος Βαμβακάρης πέθανε στο σπίτι του στην Κοκκινιά στις 8 Φεβρουαρίου του 1972 σε ηλικία 66 ετών..
(Όπως δήλωσε σε γνωστή τηλεοπτική εκπομπή ο γιος του Μάρκου Δομένικος, για την κηδεία του πατέρα του η οικογένειά του αναγκάστηκε να καταφύγει σε δάνειο προκειμένου να καλύψει τα έξοδά της..)
Δισκογραφία: Τα ηχογραφημένα τραγούδια του Βαμβακάρη υπερβαίνουν τα 350. Η πλειοψηφία ηχογραφήθηκε σε δίσκους 78 στροφών μεταξύ των ετών 1933 και 1956. Από το 1932 μέχρι το 1960 ηχογράφησε 149 τραγούδια δικής του σύνθεσης και 220 ως ερμηνευτής -131 δικά του και 89 άλλων δημιουργών-, μεταξύ των οποίων συνθέσεις του Σπύρου Περιστέρη (30 τραγούδια), του Βασίλη Τσιτσάνη (24 τραγούδια), του Απόστολου Χατζηχρήστου (7 τραγούδια) και άλλων πολλών..
--- / --- --- / --- --- / --- --- / --- --- / --- --- / --- --- / --- --- / ---
ΜΑΡΚΟΣ ΚΑΙ ΝΑΡΓΙΛΕΣ ..
Ο Μάρκος είχε συνεχώς στο μυαλό του το μπουζούκι, αυτό τον είχε συνεπάρει, αλλά είχε πέσει και στην 'αλήτικη' ζωή με τους τεκέδες και τη μαστούρα σε καθημερινή βάση!.
Σα μαστουριάσω και γινώ λιωμά από τη μαστούρα
ξεχνώ όλα μου τα βάσανα κι όλη μου τη σκοτούρα
ΘΥΜΑΤΑΙ :«Η πρώτη φορά που βρέθηκα στον τεκέ και πού έκρινε τη ζωή μου. Βρέθηκα σε μια παρέα με φίλους, στα Αθάνατα του Αι Γιωργιού, πλάι στην Ανάσταση, ο ένας ο Αντώνης ο αραμπατζής, ο άλλος ο Μήτσος ο καραβομαραγκός, ο άλλος ο Βασίλης ο κουλός, λιμενεργάτης. Αυτοί ήταν μεγάλοι σαράντα, τριάντα πέντε χρονών, χασικλήδες. Πήγαν στον τεκέ και με πήραν μαζί τους. Αυτοί με πήραν στο λαιμό τους και μου έδωσαν το πρώτο μαύρο. Στα ίσα ναργιλέ. Για πρώτη φορά είχα πολύ ζαλιστεί, βούρκωσαν τα μάτια μου, αρχίνισα τον εμετό, έβηχα πάρα πολύ κι ένιωσα σα να γύριζε ο κόσμος σβούρα. Ήταν αδύνατο να κουνηθώ απ’ τη θέση μου. Μου χύνανε νερό να συνέλθω, μου δίνανε λεμόνι ξυνό να φάω. Ήμουνα δεκαεφτά δεκαοχτώ χρονών.. Αφού περάσανε δύο τρεις ώρες, τότες συνήλθα. Τι μ’ έκανε και ξαναπήγα και δεν σταμάτησα, Το ντερβισιλίκι μου..
Το ντερβισιλίκι πάει να πει πως ήμουνα μάγκας, φιλότιμος, δεν πείραζα κανένανε, με σεβόντουσαν, τους σεβόμουνα, μ’ άγαπάγανε, τους αγάπαγα, σ’ ό,τι έλεγε ο ένας επικροτάγανε όλοι. Ήμαστε μάγκες, μάγκες ιππότες. Κονομάγαμε με τον ιδρώτα μας. Δεν είχαμε σχέση με τους αλανιάρηδες, που κλέβανε και κάναν διάφορες ατιμίες..
Πέρναγε ο καιρός με τη μαστούρα και αργά ο καθένας πήγαινε για το σπίτι του, και το πρωί πάλι στη δουλειά.»
Είμαι αλανιάρης στους δρόμους τριγυρίζω
κι απ’ την πολλή μαστούρα μου το νου μου δεν ορίζω..
«Εκεί έκανα και γω τον κουτσαβάκη. Ήμουνα κι αγαπητικός. Ό,τι έβλεπα από τους άλλους έκανα και γω. Σιγά σιγά, σκαλί σκαλί, πήρα τον κατήφορο. Άρχισα να πηγαίνω και γω στους τεκέδες. Αφού τα γύρισα όλα αυτά και τα ξεσκόνισα, όλους τους τεκέδες του Πειραιώς και των Αθηνών και των περιχώρων, κι όπου ύπαρχε τεκές, κύλαγα στο βούρκο, όπως κυλιόντουσαν όλοι. Ήμουν ένας σωστός μάγκας κι ένας φίνος χασικλής και δεν είχα ταίρι.»
"ΕΓΩ ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ΠΟΙΗΤΗΣ ΣΤΙΧΑΚΙΑ Ν ΑΡΑΔΙΑΖΩ...
ΜΑ ΜΟΥ ΤΑ ΦΕΡΝΕΙ Ο ΝΑΡΓΙΛΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΩ .!" (ΜΑΡΚΟΣ)
" Καν' τόνε Σταύρο", καν' τόνε! "
… το '32, '33 μάλιστα, τον ακούω σ' ένα τεκέ στου Σταύρακα, στην Παλιά Κοκκινιά, από κάτω, που περνάει το τρένο της Πελοποννήσου. Και είχε μια μάντρα αυτός, μέσα εκεί, ο Σταύρακας, και είχε τεκέ. Και εμείς, παρέα, με έξι εφτά παιδιά, είχαμε κάτι γκομενίτσες και περνάγαμε από εκείνα τα σίδερα -με συγχωρείς, είχαμε πάει σε κάποια ζούλα εκεί- και ακούμε μέσα στη μάντρα έναν και έπαιζε μπουζούκι. Μου λένε οι καημένοι οι φίλοι μου, "Στυλιανέ, μπουζούκι, μου λένε, ξέρω 'γω τι.". Δεν ξέραμε ότι ήταν τεκές τώρα μέσα εκεί εμείς. Κάνω έτσι, λοιπόν, από μια τρύπα, και βλέπουμε. Είχανε μια θράκα, λοιπόν, μέσα στη μέση, φωτιά, και ο Μάρκος. Καμιά φορά, λοιπόν, ακούσαμε το όνομα Μάρκος, να πούμε. Ε, Μάρκο, του φωνάζω, λοιπόν, εγώ από τη μάντρα.. Μάρκο!. Ε, ποιος είναι; Σκοτεινά, ε,.. Του λέω, εγώ είμαι, ο Στέλιος ο Κηρομύτης. Ελάτε μέσα, ρε!, λέει. Μπαίνουμε εκεί μέσα, να πούμε. Τότε ο Μάρκος έφτιαχνε το τραγούδι "Καν' τόνε Σταύρο", καν' τόνε.. - γι' αυτόν το είχε βγάλει το τραγούδι, τον Σταύρακα, που είχε τον τεκέ…!!!
Κάν' τονε Σταύρο κάν' τονε.. βάλ' του φωτιά και κάφ' τονε ..
Ώρες με θρέφει ο λουλάς, ώρες αδυνατάω, ..
ώρες με ρίχνει σε νταλκά κι ανθρώπου δε μιλάω..
.jpg) |
| (Χασίσοποτες) καπνιστές σταυροποδι απολαμβανουν, υπο τον ηχο της πενιας..!! (1930) -αριστερά: μπαγλαμάς -δεξιά: τζουράς (Υπό το βλέμμα του 'μεγα' Μαρκου!) |
κι ευφραίνω το κορμί μου..
απ’ τη μαστούρα την πολλή
που `χω στη κεφαλή μου..
Χτες το βράδυ στο σκοτάδι, με στριμώξανε δυο μαύροι..
«Μια μέρα, με τσακώνουνε μέσα στον τεκέ του Σωτηράκη με πέντε άλλους και μου δίνουνε τον άργιλε και τα καλάμια και τα χασίσια και τα τουμπεκιά στα χέρια, και δεμένον με περνούσαν, μαζί με τους άλλους, απ’ την παραλία του Πειραιώς, της Ζέας, και μας πηγαίνανε για το τρίτο πού ήταν στην οδό Ρετσίνα. Κάτι ξυλιές, κάτι κλωτσιές, και την άλλη μέρα για το πλημμελειοδικείο. Τότε μας έδινε δυο τρεις μέρες κράτηση, και όσες φορές κι αν μας πιάνανε το ίδιο. Για μένα είναι σταθμός όμως αυτή η περιπέτεια. Για πρώτη φορά κρατητήρια, δικαστήρια, αποτυπώματα.» ..
Η συνέχεια ήταν επίσης συνηθισμένη: «Μόλις βγήκαμε, τρέξαμε να βρούμε ναργιλέ. Άρχισε και μπήκαν στην ζωή μου και οι συλλήψεις πια τακτικές. Πώς να μην απελπιζόταν ο πατέρας μου;..»
 |
| Φραγκίσκος Βαμβακάρης αδερφος του Μαρκου στη φυλακη. Ητανε γνωστος νταης, φασαριοζος και φυλακοβιος, μαγκας - ρεμπετης της εποχης! |
 |
| Μετά το καφε-μπαρ "Μάριος", (1943) ο Μάρκος έπιασε δουλειά στην οδό Ίωνος σ 'ένα μαγαζί που το έλεγαν «Η Αμφισσα». Μαζί του είχε και το μικρό του αδερφό τον Αργύρη, μέχρι που τελείωσε ο πόλεμος.. Ρεκλάμα, Ταβέρνα "Η ΑΜΦΙΣΣΑ" Αθηνα - Ομονοια, Ιωνος 2 Με Μαρκο και τον 13χρονο αδερφο του Αργυρη Βαμβακαρη, Καριπη, Δασκαλακη κ.α *Η καταχώρηση αυτή έγινε στις Εφημερίδες το 1943. Ο Μαρκος στην ταβέρνα αυτή σύμφωνα με την αυτοβιογραφια του έγραψε το "ΧΑΙΔΑΡΙ " στην διάρκεια της κατοχής.. |
Μετά την «Αμφισσα» δούλεψε σ 'ένα μαγαζί που το -λεγαν «Καρέ του Ασσου» και στη συνέχεια σ ένα μαγαζί που το λέγαν «Στην παραλία του Βαγγέλα» -επτά οκτώ μήνες- στην οδό Πατησίων. Από εκεί μετακόμισε στην Τρούμπα σ' ένα μαγαζί στην παραλία, στου «Λινάρη».
 |
| Τα περισσότερα (και γνωστά) μπουζούκια σε ένα πάλκο, στο μαγαζί του Καλαματιανού! (1947). |
 |
| Ο Μάρκος Βαμβακάρης στο πάλκο 1950 -'51 |
 |
| Ο Μάρκος στην Ανω Σύρο, στην "Κατωγα του Λιλή" γύρω στο 1955 (κιθάρα η Μαίρη Κοκκίνου). |
 |
| Φωτογραφια με τον "Πατριαρχη" Μαρκο Βαμβακάρη στο κεντρο!, δεξιά με το μπουζούκι ο αδερφός του Αργύρης Βαμβακάρης! (μπουζουκαρος και αυτός!) με το ακορντεόν η Λέλα Παπαδοπούλου, με την κιθάρα Παπαδοπουλος 1949-'50 |
 |
| Ρουμελιώτης, Κλουβάτος, πίσω του ο Μάρκος Βαμβακάρης. Αριστερά ο Κ.Ρούκουνας (στο βάθος) και τραγουδίστρια είναι η Καίτη Γκρευ. |
 |
| 1968 στο 'Ξενυχτη' |
 |
| 4 κορυφαίοι τραγουδάνε στο '' κοσμοπολίτικο κέντρο '' στη Νέα Φιλαδέλφεια '' ο Ξενύχτης '', το 1968 |
 |
| Ο Κερομύτης, ο Μανίσαλης 'Κοριος', η Μπέλου, ο Μάρκος, ο Σαμιώτης (όρθιος), σε κάποιο εξοχικό της Νέας Φιλαδέλφειας (δεκ.'50) |
 |
| με τον Λουκα Νταράλα και τον Ροβερτακη |
+ ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο του Μανώλη Ρασούλη, "Εδώ είναι του Ρασούλη": (μιλάει για το Μάρκο)
«..κι εκείνο πια το πλάνο στου Δαλιανίδη τη ταινία οπου -καθως παίζει μια ορχήστρα για να χορέψει η Καραγιάννη- ο πατριάρχης κάθεται στη δεύτερη σειρά κάνει οτι παίζει για να πάρει ενα μεροκάματο! ..».
-
+ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ
Ο Μεγάλος Μάρκος Βαμβακάρης παίζει με το μπουζουκι του, τους δρόμους!.. Ζωντανή ανέκδοτη ηχογράφηση του 1969.
...με την σειρά οι μουσικοί δρόμοι που παίζει:
«..κι εκείνο πια το πλάνο στου Δαλιανίδη τη ταινία οπου -καθως παίζει μια ορχήστρα για να χορέψει η Καραγιάννη- ο πατριάρχης κάθεται στη δεύτερη σειρά κάνει οτι παίζει για να πάρει ενα μεροκάματο! ..».
 |
| Ο Μαγκας Μάρκος Βαμβακάρης !!!! |
 |
| Με τον φιλο του Στρατο 1959-'60 |
 |
| Μάρκος Βαμβακάρης 1959-΄60 |
 |
| "Ο Άγιος Μάγκας" Μάρκος... ο δάσκαλος! |
 |
| Ο Μάρκος, ο Ροβερτάκης κ.α, την εποχή του ανταρτοπόλεμου.. |
 |
| -με τον Λουκα Νταράλα |
 |
| * 1956 - στου "Βλαχου" με τον ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΤΟΥ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟΥ - απο αριστερα: Ζαμπετας, Ανθη Παπα, Β. περπινιαδης, Λακης Ματθαιου.. μπροστα το αφεντικο Αντωνης Βλαχος. - πισω μισοκρυμμενος με το μπουζουκι ο μεγαλος ΜΑΡΚΟΣ ΒΑΜΒΑΚΑΡΗΣ |
θυμήσου πως, καμιά φορά, ψυχή θα παραδώσεις,...
*Το 1956 ο Ζαμπετας παίζει στο μαγαζί του Αντ. Βλάχου μαζί με τον Μάρκο, που είχε βρεθεί στο περιθώριο την εποχή εκείνη, κάτι που τον πονούσε ιδιαίτερα να βλέπει, αφού στο πρόσωπο του Μάρκου κι άλλων παλιών συνθετών αναγνώριζε «τις κολώνες του Παρθενώνα».
O πατέρας του ρεμπέτικου τραγουδιού!, Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ του μουσικού αυτού είδους που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της λαϊκής ελληνικής παράδοσης. Με όποιον τρόπο και να αποκαλέσει κανένας τον Μάρκο Βαμβακάρη, το σίγουρο είναι ότι η τέχνη του Συριανού αυτού ποιητή και μουσικού ,όχι μόνο είναι ένα από τα σημαντικότερα δείγματα αυτής της παράδοσης αλλά ακόμη και σήμερα εξακολουθεί να είναι ζωντανή!.
Μπορεί το ρεμπέτικο τραγούδι να μην υπάρχει όπως παλιά, να "έσβησε" όταν αφομοιώθηκε -από ένα μέρος της κοινωνίας- το είδος του περιθωριακού ανθρώπου που το δημιούργησε και το υπό στήριξε, όμως η μουσική του Μάρκου Βαμβακάρη -και τον άλλων μεγάλων τις εποχής- μας δείχνει μια δημιουργία που ξεπερνάει κατά πολύ τα όρια της απομονωμένης μικροκοινωνίας..
Όλοι οι ρεμπέτες του ντουνιά
εμένα μ' αγαπούνε ..
μόλις θα μ' αντικρίσουνε
θυσία θα γενούνε ...
ΜΟΥΣΙΚΗ / ΒΙΝΤΕΟ ...
*ΗΧΗΤΙΚΌ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ ΜΕ ΜΑΡΚΟ!!!
Ο ΜΑΡΚΟΣ ΒΑΜΒΑΚΑΡΗΣ ΔΙΗΓΕΙΤΑΙ ΤΗΝ ΖΩΗ ΤΟΥ (μέρος Α, Β) Ζωντανα το 1969.
Ο Μάρκος Βαμβακάρης διηγείται και εξιστορεί την γνωριμία του με τον Μπάτη, τον Στράτο, τον Ανέστο Δελιά και την πρώτη κομπανία μπουζουκιών!. Εξιστορεί την γνωριμία του με τους πρωτους μπουζουξήδες, τον πατέρα του, την παράδοση της Σύρας, το χασίσι.
(Μέρος Α)
*Το 1956 ο Ζαμπετας παίζει στο μαγαζί του Αντ. Βλάχου μαζί με τον Μάρκο, που είχε βρεθεί στο περιθώριο την εποχή εκείνη, κάτι που τον πονούσε ιδιαίτερα να βλέπει, αφού στο πρόσωπο του Μάρκου κι άλλων παλιών συνθετών αναγνώριζε «τις κολώνες του Παρθενώνα».
 |
| Μαρκος Βαμβακαρης με το συγκροτημα του στην Σαλονικη το 1967 |
 |
| 1968 Ο Γιάννης Παπάϊωάννου (όρθιος δεξιά) συνομιλεί με τον Σταύρο Ξαρχάκο και τον μέγα Μάρκο Βαμβακάρη! |
 |
| Ο Μάρκος και ο Στράτος σε κάποιο πάλκο Δεκ 1959-'60 |
 |
| ΜΕ ΓΙΩΡΓΟ ΛΑΥΚΑ |
 |
| Ο Μάρκος Βαμβακάρης στο κέντρο της παρέας, αριστερά ο μικρότερος αδερφός του (φοβερός μπουζουξής) Αργύρης Βαμβακάρης, "Κοιλιάς". Φωτο από "Ρεμπέτικη Ανθολογία" Τασος Σχορέλης. |
 |
| Ο Γιώργος Μπάτης με τον Μάρκο Βαμβακάρη |
 |
| Ο ΜΑΡΚΟΣ ΒΑΜΒΑΚΑΡΗΣ, ΣΤΗΝ ΑΝΩ ΣΥΡΟ ΤΟ 1955. Στην "Κατωγα του Λιλή". Από αριστερά: Μάρκος Βαμβακάρης, Μαίρη Κοκκίνου, ο Γιώργος Ροβερτάκης και ο συνθετης μπουζουξης Λευτέρης Ναουμίδης. |
 |
| Βραδιά στην "Κατώγα του Λιλή", στην Ανω Σύρο. Από αριστερά: Μάρκος Βαμβακάρης, Μαίρη Κοκκίνου, ο Γιώργος Ροβερτάκης και ο συνθετης-μπουζουξης Λευτέρης Ναουμίδης. |
 |
| Στην ταβέρνα '' Παναγάκης '', τον Δεκέμβριο τού 1948.. Μάρκος Βαμβακάρης, Αργύρης Βαμβακάρης, Σωτηρία Μπέλλου, Κώστας Καρίπης (το.. Μιχάλης είναι τυπογραφικό λάθος) και Λιλή Νικολέσκου, συνθέτουν ένα δυναμικό κουϊντέττο!. |
 |
| Διαφημιστική αφίσα του 1934 που αναγγέλλει τις εμφανίσεις της “Τετράδος” στην Κοκκινιά. Στο μαγαζί του Μαρκου, στα Ασπρα Χώματα. Στην κομπανία του μαγαζιού τότε προστέθηκε και ο Σκαρβέλης, ο λεγόμενος "Παστουρμάς". |
O πατέρας του ρεμπέτικου τραγουδιού!, Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ του μουσικού αυτού είδους που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της λαϊκής ελληνικής παράδοσης. Με όποιον τρόπο και να αποκαλέσει κανένας τον Μάρκο Βαμβακάρη, το σίγουρο είναι ότι η τέχνη του Συριανού αυτού ποιητή και μουσικού ,όχι μόνο είναι ένα από τα σημαντικότερα δείγματα αυτής της παράδοσης αλλά ακόμη και σήμερα εξακολουθεί να είναι ζωντανή!.
Μπορεί το ρεμπέτικο τραγούδι να μην υπάρχει όπως παλιά, να "έσβησε" όταν αφομοιώθηκε -από ένα μέρος της κοινωνίας- το είδος του περιθωριακού ανθρώπου που το δημιούργησε και το υπό στήριξε, όμως η μουσική του Μάρκου Βαμβακάρη -και τον άλλων μεγάλων τις εποχής- μας δείχνει μια δημιουργία που ξεπερνάει κατά πολύ τα όρια της απομονωμένης μικροκοινωνίας..
Όλοι οι ρεμπέτες του ντουνιά
εμένα μ' αγαπούνε ..
μόλις θα μ' αντικρίσουνε
θυσία θα γενούνε ...
 |
| Οι γιοι του, Στέλιος και Δομένικος Βαμβακάρης |
 |
| Μάρκος και Στέλιος Βαμβακάρης !!! Πατέρας και γιος. Ο Μάρκος απολαμβάνει τις πενιές και το τραγούδι του γιου του Στέλιου!! |
 |
| Τετάρτη 8 Μαΐου 1968, στο ξενοδοχείο ''Χίλτον'', με αφορμή την αναβίωση τού παλιού λαϊκού τραγουδιού, τού Ρεμπέτικου, δηλαδή. Παίζει ο Μάρκος Βαμβακάρης τον ''συνόδευαν'' οι γιοι του Στέλιος (δεξιά) και Δομένικος (αριστερά). Μαζί τους ο Στέλιος Κερομύτης ή '' Μπούμπης '', για χρόνια φίλος και συνάδελφος τού ''Γενάρχη". |
 |
| Από την τελευταία συναυλία του Μάρκου που έγινε στο κέντρο "Μαργώ", το χειμώνα του '71 (9.11.1971), δίπλα του, ο φίλος του Στελιος Κερομύτης - Φωτογραφια από το βιβλίο "Ρεμπέτικη Ανθολογία" Τασος Σχορέλης. * Ο Μάνος Ελευθερίου για τον Μάρκο Βαμβακάρη απο το βιβλίο του με τίτλο "Μάρκος Βαμβακάρης και η Συριανή κοινωνία τα χρόνια 1905-1920" εκδόσεις Μεταίχμιο. Λέει: «Στο κλίμα του Μάρκου Βαμβακάρη μπήκα μετά από χρόνια, το 1971 συγκεκριμένα. Θυμάμαι ότι πίσω από το πανεπιστήμιο είδα μία αφισέτα κολλημένα στο τοίχο που έγραφε: "ΠΑΙΔΙΑ ΜΟΥ ΣΑΣ ΠΡΟΣΚΑΛΩ ΝΑ ΑΚΟΥΣΕΤΕ ΠΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΝΕΑ ΜΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΜΑΡΓΩ -ΜΑΡΚΟΣ ΒΑΜΒΑΚΑΡΗΣ." |
 |
| Μάρκος Βαμβακάρης |
 |
| Ρεμπέτης ~ Λαϊκός Μουσικός ~ Ο Δάσκαλος Μάρκος Βαμβακάρης ~ Μπουζούκι Σχολή Περαία |
ΜΟΥΣΙΚΗ / ΒΙΝΤΕΟ ...
*ΗΧΗΤΙΚΌ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ ΜΕ ΜΑΡΚΟ!!!
Ο ΜΑΡΚΟΣ ΒΑΜΒΑΚΑΡΗΣ ΔΙΗΓΕΙΤΑΙ ΤΗΝ ΖΩΗ ΤΟΥ (μέρος Α, Β) Ζωντανα το 1969.
Ο Μάρκος Βαμβακάρης διηγείται και εξιστορεί την γνωριμία του με τον Μπάτη, τον Στράτο, τον Ανέστο Δελιά και την πρώτη κομπανία μπουζουκιών!. Εξιστορεί την γνωριμία του με τους πρωτους μπουζουξήδες, τον πατέρα του, την παράδοση της Σύρας, το χασίσι.
(Μέρος Α)
(Μέρος Β)
Ο Μεγάλος Μάρκος Βαμβακάρης παίζει με το μπουζουκι του, τους δρόμους!.. Ζωντανή ανέκδοτη ηχογράφηση του 1969.
...με την σειρά οι μουσικοί δρόμοι που παίζει:
Σαμπάχ, Νιαβέντι, Χιτζάζ, Χουζάμ, Κιουρντί, Πειραιώτικο, Ράστι, Χιτζασκιάρ, Ουσάκ.
Στην πιάτσα που μεγάλωσα
όλοι μ' έχουν θαυμάξει..
γιατί 'μαι μάγκας κι έξυπνος
και σόλα μου εντάξει ..
Η ΣΕΛΙΔΑ ΜΑΣ ΣΤΟ Facebook.
